Volksgericht tegen Times

Met gemengde gevoelens heb ik de afgelopen dagen de commotie gevolgd omtrent de door de Times of Suriname op de voorpagina geplaatste foto’s van een vermoedelijk door vergiftiging omgebrachte familie. Naar aanleiding van het volksgericht verwachtte ik dat de redactie van de krant in vlammen zou opgaan en de bewuste fotograaf als ware hij de moordenaar zelve, in pek en veren door de Domineestraat zou worden gejaagd en maandenlang op het Onafhankelijkheidsplein aan een schandpaal zou worden vastgeklonken. Op Facebook en op verschillende nieuwssites kwamen mensen woorden tekort om hun afkeuring en verontwaardiging richting de Times te spuien. Politici kwamen aan het woord, hele en halve journalisten werden aan het woord gelaten en een bekend radiostation begon een campagne om alle verontwaardiging en woede te bundelen om de Times te dwingen een mea culpa uit te spreken en door het stof te kruipen.

Laat ik duidelijk zijn. Ik vond de foto’s ook afschuwelijk. Maar denk eens na over de impact die het zien van deze foto’s heeft gehad. Het nieuws dat de politie een paar lichamen had gevonden had mij al via verschillende kanalen bereikt. Maar vanwege de ochtenddrukte drong het bericht niet tot mij door. Dit gebeurde pas terwijl ik achter mijn bureau even onderuitzakte om de kranten door te nemen en ik de bewuste foto’s zag. Ik had het gevoel alsof iemand me een dreun in mijn maag had gegeven. Blijkbaar is mijn moreel besef niet zo hoog als die van degene die moord en brand schreeuwen richting de Times, want de eerste gedachte die in mij opkwam was: wat afschuwelijk voor deze mensen! Vervolgens dacht ik welk monster is in staat dit te doen? En tenslotte sprak ik de hoop uit dat de politie deze zaak snel oplost. Juist het plaatsen van deze foto’s en de maatschappelijke verontwaardiging die deze hebben opgeroepen, zullen extra druk leggen op de justitiële autoriteiten om deze zaak met de meeste voortvarendheid aan te pakken.

Over de hele wereld zijn er kranten, bladen en sites wiens bestaan louter is gebaseerd op het plaatsen van de meest gruwelijke foto’s. Geen journalistiek verhaal erbij of toelichting, enkel en alleen foto’s. De populariteit van deze bladen en sites, geeft al aan dat er een heleboel personen zijn die de behoefte hebben menselijk leed te aanschouwen. In mijn ogen pervers en ziekelijk, maar ik ben geen psycholoog en er zal wel een wetenschappelijke verklaring voor zijn. Ik ben echter wel de mening toegedaan dat een medium best confronterende foto’s mag plaatsen wanneer er een ingrijpende gebeurtenis heeft plaatsgevonden. In deze tijd zijn foto’s van lichamen onder een wit laken niet iets waar we echt nog van opkijken en kan het soms goed zijn door een schokkende foto weer eens met de neus op het feit te worden gedrukt dat de wereld waarin we leven geen doorlopende voorstelling is van Disney World en we ons gaan bezinnen waar we als maatschappij naar toe gaan.

De aanmoediging en ondersteuning vanuit de media om deze zaak voor de groene tafel te brengen is niet verstandig en kan een voor de media gevaarlijk precedent scheppen. Een door emoties en de waan van de dag gedreven rechterlijke uitspraak kan mediawerkers en aanhangers van de vrije pers, wel eens in hun eigen zwaard doen vallen en hun werk aan banden leggen. Ik geloof in zelfreguliering. De discussie over het al of niet gebruiken van aanstootgevende en confronterende foto’s is al zo oud als de fotojournalistiek zelf. Als mediawerkers hoeven we niet het wiel opnieuw uit te vinden en zijn er internationaal genoeg richtlijnen te vinden en ethische codes.

Dan moet er wel een sterk media orgaan zijn en niet een tandeloosclubje als de Surinaamse Vereniging van Journalisten. Bij monde van haar voorzitter is wel de meest stupide opmerking van het decennium gemaakt. Voordat de vereniging met een verklaring uit zou komen, wil men eerst de reactie van de samenleving afwachten. Met andere woorden er is geen standpunt of mening en men wil deze laten vormen door een door emoties gedreven massa. Dit voorval geeft inzicht in het niveau van onze Surinaamse journalisten. De meeste zijn niet opinievormend, hebben geen eigen visie en laten zich beïnvloeden en leiden door het populisme. Daarmee diskwalificeert de vereniging zich van enige verdere maatschappelijke discussie en kan men zichzelf maar beter ontbinden.

Nieuwsredacties dienen een duidelijk beleid te bepalen hoe om te gaan met dergelijk beeldmateriaal en belangrijker nog dit goed naar de gemeenschap uit te kunnen dragen. De redactie van Times heeft hierin schromelijk gefaald en heeft door haar houding duidelijk aangegeven dat het hun puur om sensatie en de verkoop is te doen. Jammer, een gemiste kans.

Wereldwijd zijn er zeer gerespecteerde kwaliteitskranten die niet schromen om shockerende foto’s te plaatsen. Denk aan een beroemde foto uit Viëtnam waarop een gevangene door zijn hoofd wordt geschoten. Of kinderen die uit een brandend gebouw hun dood tegemoet springen. Of een vader en zijn zoontje die in Gaza tijdens een vuurgevecht in elkaars armen zijn doodgeschoten. Wereldberoemde foto’s die wereldwijd op de voorpagina’s hebben gestaan en World Press Photo prijzen hebben gewonnen. Volgens de discussie zou men deze foto’s dus nooit hebben mogen afdrukken. Zeer naïef en hypocriet. Het wachten is nu op een redactie die wel goed over de materie heeft nagedacht en die weet wanneer ze een aangrijpende foto kan plaatsen en die de wijsheid heeft en de moed kan opbrengen de gemeenschap te overtuigen van het waarom.

Tenslotte, laat me alvast antwoord geven op de eeuwige dooddoener die ongetwijfeld ook weer naar mij zal worden geslingerd: hoe zou ik het vinden als dit mij zou overkomen en mijn familie zo in beeld zou zijn gebracht? Prima. Liever pontificaal open en bloot op de voorpagina, dan onder witte lakens tussen de sport- en economie katern. Ik zou hopen dat die foto een enorme maatschappelijke impact zou hebben met als gevolg dat het justitiële apparaat met hetzelfde fanatisme en gedrevenheid als waarop de gemeenschap het nu heeft gemunt op de Times de zaak zou aanpakken en opheldering zou brengen in de zaak.